Platform Binnenklimaattechniek en haar partners presenteerden met trots het allereerste Binnenklimaat Theater. Tijdens de gehele VSK-beurs konden bezoekers hier terecht voor advies en informatie over de nieuwste innovaties op het gebied van een gezond binnenklimaat en energie. Daarnaast was er een vol programma met diverse inspirerende sprekers en werden nieuwe praktische tools voor een gezond en comfortabel binnenklimaat gelanceerd.

Dit was het programma:

Dinsdag 4 februari

Download hier de presentatie

Platform Binnenklimaattechniek is hét (online) platform voor alle experts en professionals die, op welke manier dan ook, te maken hebben met klimaatinstallaties. Het platform biedt actuele kennis, marktstandaarden en praktische hulpmiddelen voor goede installatiekwaliteit en een gezond binnenklimaat. Het Theater Binnenklimaattechniek op de VSK2020 biedt de bezoekers een mooi programma met actuele onderwerpen en praktische informatie rondom een gezond binnenklimaat en installatiekwaliteit.

Over de sprekers: Partners Binnenklimaattechniek
TVVL, VLA, DBCA, TNO, FME

Bestaande instrumenten, zoals de BENG-eisen en Energielabels, zijn onvoldoende om grip te krijgen op de werkelijk benodigde energiebesparing in de gebouwde omgeving. Tijdens de VSK2020 presenteert de Energiemanager Michiel van Bruggen het WENG-label. WENG staat voor Werkelijk EnergieNeutraal Gebouw en is een gestandaardiseerde methodiek voor het bepalen van een indicator voor de werkelijke energie-efficiëntie van een gebouw.

De WENG-indicatoren (gemeten door de hoofdmeters; gas, elektriciteit, warmte, koude en gebruiksoppervlak) worden op gestandaardiseerde wijze vastgesteld. Door het benchmarkingplatform wordt de WENG-indicator van een gebouw vergeleken met de CO2-reductiedoelstelling in 2030 en de gebouwen in de database die eenzelfde gebruiksfunctie hebben.

Over de spreker: Michiel van Bruggen (TVVL)
Michiel heeft meer dan twintig jaar ervaring met energiebesparing en energiemanagement in de gebouwde omgeving. Michiel is onderdeel van de TVVL Expertgroep Klimaattechniek en leidt projecten op gebied van werkelijk energieverbruik in gebouwen.

Ieder schoolbestuur wil een gezonde school voor kinderen en leraren. Een gezond binnenklimaat is daarin van groot belang. Op maar liefst 70% van de scholen is de kwaliteit van het binnenklimaat echter ondermaats, terwijl een gezond binnenklimaat de prestaties en vitaliteit van kinderen en leraren kan verbeteren. Dit begint allemaal bij een goed ventilatiesysteem. Iedere leerling en student verdient een gezond schoolgebouw. Daar heeft de branchevereniging VLA een missie van gemaakt.

Over de spreker: Wouter Wijma (VLA)
Wouter is een verenigingsdier. Hij zit onder andere in het bestuur van de Vereniging Luchttechnische Apparaten, de VLA. Wouter is gepassioneerd over gezond binnenklimaat op scholen. Hij gelooft in goed en gezond onderwijs en is medeoprichter van Young-TVVL.

De MilieuPrestatie Gebouwen (MPG) is bij elke aanvraag voor een omgevingsvergunning verplicht. De MPG geeft aan wat de milieubelasting is van de materialen die in een gebouw worden toegepast en heeft – net als de energieprestatie – een grenswaarde. Omdat de energieprestatie-eis steeds lager wordt, wordt de MPG van een gebouw steeds belangrijker als maat voor de duurzaamheid. De impact van de installatietechniek in de MPG wordt steeds groter en de MPG-eis wordt steeds strenger. Hoe bereidt de installatiesector zich voor op deze ontwikkeling?

Over de spreker: Walid Atmar, FME (VLA en de Nederlandse Verwarmingsindustrie)
Walid Atmar is manager kennisontwikkeling bij de Vereniging Leveranciers Luchttechnische Apparaten (VLA) en de Nederlandse Verwarmingsindustrie. Hij is dagelijks bezig in het domein van energieprestatie en het thema gezond binnenklimaat in de gebouwde omgeving. Daarnaast is hij betrokken bij diverse normontwikkelingen, zoals BENG en de NTA8800.

Commissioning is een kwaliteitsbeheersingsproces voor het verifiëren, documenteren en vooral het borgen van de afgesproken prestaties van gebouwen en installaties. Het is namelijk belangrijk dat gebouwen en installaties de vooraf afgesproken en beoogde prestaties ook daadwerkelijk in de praktijk realiseren. De Dutch Building Commissioning Association (DBCxA) wil dat commissioning in Nederland geaccepteerd wordt als een efficiënte methode voor prestatieborging.

Over de spreker: Gert-Jan Hoogedorn (DBCA)
Geert-Jan Hoogendoorn is expertlid van de Dutch Building Commissioning Association (DBCxA).

De Europese F-gassenverordening stelt dat de hoeveelheid HFK’s (uitgedrukt in CO2-equivalenten) drastisch moet worden teruggebracht: met een factor 5 in 2030 ten opzichte van het niveau in 2015. Om dit voor elkaar te krijgen hebben fabrikanten quota opgelegd gekregen. Dit betekent dat fabrikanten overstappen op andere middelen. Natuurlijke koudemiddelen als propaan en C02 zijn een goed alternatief met een veel lager effect op de opwarming van de aarde (Global Warming Potential). Hoe zit het met de toepassing van deze natuurlijke koudemiddelen in warmtepompen?

Over de spreker: Miranda Groot-Zwaaftink (NVKL)
Miranda heeft een rijke ervaring in de installatietechniek. Ze geeft onder andere leiding aan de werkgroep Techniek, Veiligheid en Markt bij de NVKL, Branchevereniging Koudetechniek & Luchtbehandeling.

Woensdag 5 februari

Gezondheid en arbeidsproductiviteit gaan hand in hand. In de Nederlandse wetgeving (Arbobesluit) wordt geen uitspraak gedaan over eventuele acceptabele veilige niveaus van blootstelling van mensen aan levensvatbare micro-organismen. Om de microbiologische luchtkwaliteit in kantoren en soortgelijke werkruimten toch enigszins te kunnen beoordelen, is er vanuit de praktijk een tabel met enkele vuistregels opgesteld die regelmatig wordt gebruikt. De Nederlandse Vereniging voor Arbeidshygiëne (NVvA) en Focusgroep Binnenmilieu Advies van de Vereniging Leveranciers van Luchttechnische Apparaten (VLA) hebben samen nieuwe vuistregels ontwikkeld voor blootstelling aan levensvatbare micro-organismen in kantoren.

Over de sprekers: Michiel van Veen en Ruud Hennep (VLA)
Michel van Veen en Ruud Hennep zijn betrokken leden van de Focusgroep Binnenlucht Advies van de Vereniging Leveranciers Luchttechnische Apparaten (VLA). Zij hebben een rijke ervaring in binnenmilieu advies en onderzoek en zetting zich in voor standaardisatie en kwaliteitsverbetering op het gebied van microbiologisch onderzoek. Dit heeft geleid tot diverse samenwerkingsverbanden en inmiddels breed gedragen standaard meet- en onderzoeksprotocollen.

Hennes de Ridder vraagt zich na jaren studie nog steeds af waarom de bouw niet wil leren en repeteren. “Waarom is er nog steeds gepruts in de bouw? Waarom kunnen termieten een huisje bouwen met een perfecte temperatuurregulering zonder dat ze ooit wiskunde hebben gehad op school? Waarom kunnen zij perfect circulair bouwen en grossieren wij mensen met ons bouwen in vervuiling en grondstofverspilling?”

De wereld verandert om ons heen door technologische ontwikkelingen, internet en globalisering. Maar de bouw is nog steeds de bouw, er wordt top-down gewerkt, ieder bouwwerk is nog steeds uniek, het proces begint steeds van voren af, fouten worden gerepeteerd, te veel mensenhanden zitten op een simpel bouwwerk.

In de toekomst moeten we volgens Hennes de Ridder anders gaan bouwen. Het klimaat, de grondstof schaarste, het tekort aan vakmensen zullen ons in de toekomst verplichten om onze bouwmethodes te hervormen. De bouwers van de toekomst zijn de mensen die bottom-up denken en werken, van binnen naar buiten, van fijn naar grof.

Hennes de Ridder zet zijn toekomstbeeld tegenover het huidige gepruts in de bouw met de huidige modieuze vernieuwingen, die het tot een dure sociale werkplaats maakt. Zijn verhaal is inhoudelijk, vrij van modieuze prietpraat, hilarisch en humoristisch gebracht met fantastische voorbeelden.

Over de spreker: Hennes de Ridder
Hennes de Ridder is emeritus-hoogleraar Integraal Ontwerpen aan de TU Delft. Hij is gepromoveerd op Design & Construct of Complex Civil Engineering Systems. Hij heeft 22 jaar gewerkt in de bouwwereld bij het toenmalige HBG als technisch inhoudelijk projectleider bij spraakmakende projecten in binnen- en buitenland, zoals de Stormvloedkeringen en de Ekofisk Protective Barrier.

Hennes de Ridder wordt als spreker gezien als een kruising van een geestelijk leider, een cabaretier en een volksmenner, die altijd in staat is mensen op het puntje van hun stoel te krijgen en te houden. Aan de orde komen de meest vreemde zaken, bizarre voorbeelden, fouten uit zijn carrière, pikante anekdotes maar ook de onvermijdelijke toekomstscenario’s.

Branchevereniging VLA, adviesbureau DWA en het Rijksvastgoedbedrijf hebben de kennis over de prestatie van een goed functionerende binnenluchtinstallatie verzameld, gebundeld én beschikbaar gesteld in handzame bestekdocumenten:

  • Ontwerp- en realisatie luchtbehandelingssystemen
  • Onderhoud en beheer ventilatie

De VLA RVB-bestekken zijn praktische documenten met checklist die gebruikt worden bij de kwaliteitsverbetering van het totale klimaatsysteem in gebouwen en gezond binnenklimaat, zonder het belang van energiebesparing uit het oog te verliezen. Door het vastleggen van ontwerp-, realisatie-, en onderhoudsuitgangspunten en het hanteren van eenduidige specificaties kan de kwaliteit van een installatie worden gewaarborgd. Over de totale levensduur van een installatie wordt daardoor tegen lagere totale kosten, betere kwaliteit installaties en kwaliteit van binnenklimaat gerealiseerd.  Het Rijksvastgoedbedrijf zal deze bestekken als leidraad gebruiken voor de aanbestedingen van luchtbehandelingsinstallaties in gebouwen. Daarnaast zijn de bestekken toegankelijk voor alle gebouweigenaren en -beheerders in Nederland. De bestekken zijn een aanvulling op het standaard projectbestek. Ontwerpers, installateurs, onderhoudstechnici, facilitair managers, gebouwgebruikers en toezichthouders kunnen direct aan de slag met de bestekken.

Over de spreker: Theo Klok, namens VLA
Theo Klok is senior consultant van TVVL-expertgroep lid DWA. Hij adviseert opdrachtgevers bij de keuze en het ontwerp van (duurzame) installatieconcepten. Daarnaast is Theo rapporteur van diverse projecten in samenwerking met brancheverenigingen, waaronder de VLA RVB-Bestekken. Theo is gespecialiseerd in onder andere prestatieborging duurzaamheid, ontwerp duurzame installaties en energievoorzieningen En ontwikkelen van beslisdocumenten bij energievraagstukken.

Eurovent is de Europese branchevereniging voor onder andere de binnenklimaattechniek (HVAC). Eurovent Certita Certification, opgericht in 1993, wordt erkend als kwalitatief hoogwaardig gekenmerkt op gebied van certificering van de prestaties van voor producten voor ventilatie, airconditioning en warmte. Het voeren van de Eurovent-certificering is daarom een kwaliteitslabel en grote toegevoerde waarde voor zowel fabrikanten als afnemers van luchtbehandelingssystemen. Zo is het Eurovent A-energielabel een kwaliteitslabel voor luchtbehandelingskasten, waardoor ze in aanmerking komen voor de Energie Investeringsaftrek (EIA). Deze fiscale regeling, gecombineerd met het Eurovent-kwaliteitslabel, maken kwalitatief hoogwaardige en energiezuinige luchtbehandelingskasten zeer aantrekkelijk.

Over de spreker: Kees van Haperen (VLA)
Kees van Haperen heeft decennia rijke ervaring met luchtbehandelingskasten, van regelgeving tot techniek. Kees is sinds 1990 actief betrokken geweest bij de Europese koepel voor ventilatie: Eurovent. Van 2002 tot 2017 is hij voorzitter geweest van de Eurovent Expertgroep Luchtbehandelingskasten.

Een gezond binnenklimaat is van essentieel belang voor de vitaliteit en productiviteit van de mens. Bij het ontwikkelen of renoveren van gebouwen moet daarom dan ook bewust rekening worden gehouden met het binnenklimaat. De kwaliteit van de luchtbehandeling en voldoende ventilatie zijn daarin een belangrijke factoren. Maar wanneer spreken we van voldoende ventilatie? In ieder geval niet in het Bouwbesluit!

Over de spreker: Toine van den Boomen (VLA)
Toine van den Boomen is als professional dagelijks bezig op het gebied van nieuwbouw, renovatie en instandhouding van luchtbehandelingssystemen. Het verenigingsleven is hem ook niet vreemd. Zo is hij actief betrokken bij de VLA Focusgroep Luchtbehandelingskasten, de TVVL Expertgroep Circulaire Installaties en Eurovent.

Met de aanstaande BENG-eisen en de doelstellingen vanuit het Klimaatakkoord wordt de komende jaren veel nadruk gelegd op energiezuinigheid van een klimaatconcept. Daarmee wordt aandacht gegeven aan de aanpasbaarheid in de toekomst en de het effect hiervan op het energieverbruik. Met behulp van flexibele concepten (denk ook aan de MAT8-credit van BREEAM), wordt voorkomen dat overgedimensioneerde systemen worden toegepast. Het resultaat wordt een selectietool dat op basis van gebouw- en gebruikskenmerken, de do’s en don’ts aanreikt aan de ontwerper. Tijdens deze lezing wordt dit flexibele installatieconcept toegelicht door Roelant van der Putten.

Over de spreker: Roelant van der Putten (TVVL)
Sinds 2001 is Roelant als ontwerper van installaties werkzaam in de bouw. Sinds 2014 doet hij dit als zelfstandig ondernemer. Daarbij heeft hij aan een tal van prachtige projecten mogen deelnemen, waarbij hij de installaties als ontwerper of adviseur vanaf de schetsfase tot in de gebruiksfase heeft kunnen begeleiden.

Roelant heeft in met deze projecten veel ervaring opgedaan in het integraal ontwerpen van klimaatinstallaties. Zijn interesses liggen vooral bij vraagstukken waarin gebruiksprocessen, levenscycluskosten, duurzaamheid en kwaliteit integraal op elkaar af kunnen worden gestemd.

Donderdag 6 februari

Het binnenklimaat van woningen kan beter, voor zowel koop- als huurwoningen. De kwaliteit van binnenlucht is essentieel voor een gezond binnenklimaat. Om die binnenluchtkwaliteit naar een hoger niveau te krijgen is het Ventilatiekeur ontwikkeld. Ventilatiekeur introduceert een onderhoudsmethode voor een betere kwaliteit van de binnenlucht. Adviesbureau DWA zal de prestatieborging in de praktijk gaan toetsen. Op de VSK wordt een nieuwe stap in de ontwikkeling van Ventilatiekeur onthuld: de erkenningsregeling ventilatieonderhoud wordt onderdeel van het keurmerk Ventilatiekeur!

De spreker: Jaap Neeleman (DWA & VLA)

Luchtbehandelings- en ventilatiesystemen raken in de loop van gebruik vervuild. De opeenhoping van stofdeeltjes kan tot gezondheidsklachten leiden. Het is dus van belang dat de systemen regelmatig gereinigd worden. De NVRL-keur is ontwikkeld door het Nederlands Verbond Reinigingsspecialisten Luchtbehandelingssystemen (NVRL) en gaat over de hygiënische grenswaarden van de vervuiling in ventilatiesystemen van utiliteitsgebouwen, zoals kantoren, scholen, zorginstellingen et cetera. Het keurmerk richt zich op het onderhouden en het reinigen van luchtbehandelings- en ventilatiesystemen. Dit is belangrijk om gezond binnenklimaat in gebouwen te borgen.

Over de spreker: Eric van Dijk (VLA)
Eric van Dijk is voorzitter van de Focusgroep NVRL van de Vereniging Leveranciers Luchttechnische Apparaten (VLA). Daarnaast is Eric directeur van een dienstverlenende onderneming voor totaal hygiënisch onderhoud van klimaat- en (drink-)waterinstallaties.  Samen met andere betrokken leden van de vereniging zet Eric zich in voor standaardisatie en kwaliteitsverbetering op het gebied van hygiënisch onderhoud. Dit heeft geleid tot de NVRL-keur.

Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) is de vastgoedorganisatie van en voor de Rijksoverheid en is onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het RVB is verantwoordelijk voor het beheer en de instandhouding van de grootste en meest diverse vastgoedportefeuille van Nederland. Een uitdagende taak. In een uitdagende energietransitie is er bij het RVB ook volop aandacht voor gezonde, duurzame en comfortabele gebouwen. Erik van ’t Hof, kennismanager bij het RVB, presenteert zijn visie op de binnenklimaattechniek in rijksgebouwen. Hoe zorgt het RVB voor goede installatiekwaliteit? Een gezond binnenklimaat? En hoe kijkt het RVB aan tegen prestatieborging? Hoe ziet het RVB samenwerking met de markt?

Over de spreker: Erik van ’t Hof (Rijksvastgoedbedrijf)
Erik van ’t Hof is kennismanager bij het Rijksvastgoedbedrijf. Als kennismanager is het de uitdaging om vanuit de gecombineerde kennis te streven naar synergie en een kennisproductieve organisatie te creëren. De belangrijkste taken zijn daarom om te focussen op Human Resource Development en om een strategische kennis- en innovatieagenda te ontwikkelen.

Gasloze woningen zijn over het algemeen goed geïsoleerde woningen. Doordat woningen steeds beter geïsoleerd worden, neemt het belang van goede ventilatie toe. In een zeer luchtdichte woning zien we namelijk dat verontreinigingen door binnenbronnen langer in de woning aanwezig zijn. Veel bewoners zijn nog niet op de hoogte van de impact van de verontreiniging van deze binnenbronnen. Indien zij wel bekend zijn ontbreekt vaak de kennis om zelf actie te ondernemen. VLA, TNO, RVO en TKI Urban Energy slaan de handen ineen om de kennis op dit onderwerp te vertalen naar een handelsperspectief.

Piet Jacobs (TNO)
Piet Jacobs is onderzoeker en expert binnenmilieu bij TNO. Piet maakt werk van een gezond binnenmilieu in gebouwen en is onder andere thuis in de domeinen fijnstof, luchtfiltering en ventilatie.

De kantorenmarkt is in beweging. De energieprestatie krijgt daarbij standaard veel aandacht. De kwaliteit van het binnenklimaat is onderbelicht, terwijl deze veel invloed heeft op de gezondheid en productiviteit van werknemers. Het PvE Gezonde Kantoren geeft een handreiking aan eigenaren, investeerders en andere partijen die kantoren willen (her)ontwikkelen tot gezonde, comfortabele en productiviteit bevorderende kantoren. Er worden in drie ambitieniveaus prestatie-eisen gesteld aan de kwaliteit van de binnenlucht, het thermisch binnenklimaat, het licht en het geluid.

Over de spreker: Atze Boerstra (BBA Binnenmilieu)
Atze Boerstra is specialist op het gebied van binnenklimaat. In 1996 heeft hij BBA Binnenmilieu BV opgericht waarin hij zijn passie combineert met een visie: door de gebouwgebruiker centraal te stellen zorgen voor een gezonde en comfortabele werk- en leefomgeving.

Wanneer over luchtkwaliteit wordt gesproken, wordt vaak snel de link gelegd met buitenlucht. Luchtkwaliteit ín gebouwen is echter vaak ook verre van optimaal. En dat terwijl wij het merendeel van onze tijd binnen gebouwen spenderen. Het is belangrijk dat de lucht in gebouwen voldoende vrij is van fijnstof. Gezonde lucht op de werkplek is uit vanuit Arbo oogpunt zeer belangrijk. Zeker als het een belaste locatie betreft. Een groot deel van het fijnstof dat in het binnenmilieu wordt aangetroffen, is afkomstig van buiten. Nog steeds is het zo dat er onvoldoende rekening wordt gehouden met fijnstof in richtlijnen en bestekken.

Gelukkig is er meer aandacht dan ooit voor fijnstof. Wat is (ultra)fijnstof? Hoe zit het precies met fijnstof in buitenlucht en binnenlucht? Wat voor invloed heeft het op de gezondheid? Dirk Noordmans van de VLA Focusgroep Luchtfilters gaat in op al deze vragen en licht toe welke rol fijnstof heeft gespeeld in de totstandkoming van de luchtfilternormering ISO16890.

Over de spreker: Dirk Noordmans (VLA)
Dirk Noordmans is sinds 1978 werkzaam in het vakgebied van luchtfiltratie. Dirk maakt mensen graag bewust van het belang van een gezond binnenklimaat. Dirk heeft in zijn indrukwekkende loopbaan diverse rollen vervuld bij luchtfiltratie bedrijven en normcommissies. Dirk is voorzitter van de VLA Focusgroep Luchtfilters.

Samen met andere betrokken leden van de vereniging zet Dirk zich in voor het bevorderen van kennis rondom luchtfiltratie. Dit heeft geresulteerd in diverse samenwerkingsverbanden en kennispublicaties.

Er is meer aandacht dan ooit voor een gezond binnenklimaat. Buiten- en binnenlucht kwaliteit wordt voortaan samen met het noodzakelijke vangstpercentage van de luchtfilters aangegeven in fijnstof (PM) klassen. Daardoor ontstaat er steeds grotere bewustwording van de gevaren van fijnstof en zorgt voor een herziene aanpak op luchtfiltratie. De EN 16798-3 is hier een goed hulpmiddel voor. Deze normering adviseert een bepaalde kwaliteit luchtfiltratie gerelateerd aan de buitenluchtkwaliteit. Wat betekent dit in de praktijk? Hoe kunnen luchtfilters geselecteerd toegepast worden voor een zo efficiënt mogelijke werking van een luchtbehandelingskast op gebied van energie, luchtfiltering en levensduur van de installatie? Wat betekent dit voor de dimensionering van de luchtbehandelingskasten? Hoe kan de branche daarbij helpen? Peter Ruiter zal dit toelichten de hand van EN 16798-3 en Eurovent Recommendation 4/23.

Gelukkig is er meer aandacht dan ooit voor fijnstof. Wat is (ultra)fijnstof? Hoe zit het precies met fijnstof in buitenlucht en binnenlucht? Wat voor invloed heeft het op de gezondheid? Dirk Noordmans van de VLA Focusgroep Luchtfilters gaat in op al deze vragen en licht toe welke rol fijnstof heeft gespeeld in de totstandkoming van de luchtfilternormering ISO16890.

Over de sprekers: Peter Ruiter en Richard Klazinga (VLA)
Peter Ruiter is een vakexpert op gebied van luchtfilters. Hij is betrokken bij (Europese) normalisatie en Europese branche Eurovent. Zijn kennis deelt hij met de branche als betrokken lid van de VLA Focusgroep Luchtfilters.

Richard Klazinga is productmanager, expert op gebied van luchtbehandelingskasten en betrokken lid van de VLA Focusgroep Luchtbehandelingskasten. Richard is als professional dagelijks bezig met het verbeteren van het ontwerp- en realisatieproces van luchtbehandelingskasten. Samen zetten zij zich in om hun kennis te delen rondom luchtfiltratie, luchtbehandeling en een gezond binnenklimaat.

Vrijdag 8 februari

De gebouwde omgeving is het kloppend hart van onze maatschappij: de plek waar we wonen, werken, recreëren en welvaart genereren. En die omgeving verandert continu. De maatschappij digitaliseert en we moeten verduurzamen. Dat stelt nieuwe eisen aan

onze gebouwen en aan de infrastructuur. Om ervoor te zorgen dat de gebouwde omgeving op de behoeften van de mens blijft aansluiten, is vernieuwende technologie onmisbaar. En meer dan ooit zijn daarbij integrale oplossingen nodig. Dat vraagt om nauwe en vernieuwende samenwerking binnen de keten.

Het FME Cluster Gebouwde Omgeving mobiliseert en verbindt de Nederlandse technologische industrie, om de gebouwde omgeving slimmer, duurzamer en leefbaarder te maken. Op een aantal thema’s wil FME samen met de leden en de branches in de gebouwde omgeving laten zien dat zij het verschil kunnen maken. Hoe ze dit willen bereiken is aangegeven in de visiepaper ‘Technologie voor een toekomstbestendige gebouwde omgeving’. De visiepaper zal tijdens deze lezing worden toegelicht door Rik van Berkel, FME Clustermanager Gebouwde Omgeving.

Over de spreker: Rik van Berkel (FME)
Rik van Berkel is clustermanager gebouwde omgeving bij FME, de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie. Rik mobiliseert en verbindt de technologische industrie om de gebouwde omgeving slimmer, duurzamer en leefbaarder te maken.

Commissioning is een kwaliteitsbeheersingsproces voor het verifiëren, documenteren en vooral het borgen van de afgesproken prestaties van gebouwen en installaties. Het is namelijk belangrijk dat gebouwen en installaties de vooraf afgesproken en beoogde prestaties ook daadwerkelijk in de praktijk realiseren. De Dutch Building Commissioning Association (DBCxA) wil dat commissioning in Nederland geaccepteerd wordt als een efficiënte methode voor prestatieborging.

Over de spreker: Paul Joosten (DBCA)
Paul Jooseten is expertlid van de Dutch Building Commissioning Association (DBCxA).

Luchtkanalen zijn de aderen van een gebouw. Via luchtkanalen wordt lucht vervoerd van het kloppend hard, het luchtbehandelingssysteem, naar verblijfsruimtes en gebieden. De Luka heeft primair als doel de bevordering van de technische ontwikkeling van luchtkanalen in al haar facetten. In deze lezing zal de relatie van het ontwerp van luchtkanalen, appendages, montage en energieverbruik worden toegelicht.

De spreker: Expert van de Luka

De Europese F-gassenverordening stelt dat de hoeveelheid HFK’s (uitgedrukt in CO2-equivalenten) drastisch moet worden teruggebracht: met een factor 5 in 2030 ten opzichte van het niveau in 2015. Om dit voor elkaar te krijgen hebben fabrikanten quota opgelegd gekregen. Dit betekent dat fabrikanten overstappen op andere middelen.   Natuurlijke koudemiddelen als propaan en CO2 zijn een goed alternatief met een veel lager effect op de opwarming van de aarde (Global Warming Potential). Hoe zit het met de toepassing van deze natuurlijke koudemiddelen in warmtepompen?

Over de spreker: Miranda Groot-Zwaaftink (NVKL)

Het Theater Binnenklimaattechniek is powered by: